Kessel-Lo in de 20^e en 21^e eeuw

In de loop der jaren bouwden zowel de socialistische als de katholieke zuil hun eigen netwerk op en verschenen er in Blauwput een aantal gebouwen en verenigingen die nu begrippen geworden zijn. Enkele voorbeelden:

• het Volkshuis op het De Becker-Remyplein (zie hieronder), waar generaties socialistisch gezinden vergaderd, gefeest en gedronken hebben;
• zaal “Het Bad”. Deze zaal kreeg zijn naam van de bad- en douche-inrichtingen die gebruikt konden worden door mensen die thuis niet over die faciliteiten beschikten. De zaal werd in 2008 afgebroken om plaats te maken voor de nieuwe “kop van Kessel-Lo”;
• de vrije scholen, netjes gescheiden voor de beide geslachten: Sint-Jozef voor de meisjes, met de Zusters van Vorselaar aan het roer, en de Sint-Pietersschool, in de volksmond “Broederkesschool”, waar de Broeders van Scheppers van september 1901 tot eind juni 1970 les gaven. Daarna werd alles overgenomen door leken en in de jaren ’90 van vorige eeuw fuseerden de lagere scholen en werd het onderwijs gemengd

Vroeger had elke zuil haar eigen apotheker, fanfare, turnkring en bond voor gepensioneerden. Het verenigings-leven bloeide in Blauwput, dat verder leefde op het ritme van de “Central”, zoals de Centrale Werkplaatsen in de volksmond werden genoemd. Sommige buurtbewoners stemden zelfs hun tijdsindeling af op het uur dat de sirenes gingen. “Als de sirene ging, zette ons moeder de soep op, want dan gingen de kinderen thuiskomen” zei iemand (uit “Centrale Werkplaatsen”).

Ondanks de verstedelijking waren er nog tot diep in de 20^e eeuw sporen van landbouw in Blauwput. Het huidige “Smidsehof” op de hoek van de Smidse- en Schurmansstraat (foto links) was wellicht één van de laatste actieve boerderijen in Blauwput. De landbouwactiviteiten staakten in de jaren negentig met het overlijden van de laatste eigenaar-boer.

De Centrale Werkplaatsen hebben een grote, meestal positieve, invloed gehad op Blauwput.

Toch is er één zwarte bladzijde in de geschiedenis van Blauwput: mei 1944. Toen werden de Werkplaatsen hevig gebombardeerd: in totaal vielen er 58 bommen op Blauwput, die niet allemaal hun doelwit troffen.

Ongeveer 15 percent van alle huizen in Blauwput werd volledig vernield, nog eens 25 percent werd door de bombardementen onbewoonbaar. Ook de kerk en de scholen van Blauwput werden zwaar beschadigd.

Alles werd tamelijk snel heropgebouwd, of voor een deel zelfs heraangelegd, zoals het De Becker-Remyplein. En Blauwput herleefde.

De Werkplaatsen kwamen een laatste keer in het nieuws in 1993 met de definitieve sluiting. Een grote oppervlakte, waar meer dan 100 jaar industriële bedrijvigheid geweest was, kwam leeg te staan. De Kringloopwinkel en een paar kleine ondernemingen die er onderdak vonden, konden dit niet volledig compenseren. Een radicale herbestemming drong zich op.

Na de afbraak van de gebouwen – met uitzondering van de te herbestemmen hallen – werd het terrein een biotoop voor marters, eenden en zelfs vossen. Na de uitgebreide saneringswerken konen de bouwwerken eindelijk worden aangevat.

Anno 2024 zijn deze werken grotendeels voltooid, enkel de kant van hal 9 moet nog een gebouw komen, maar dit project “het Wisselspoor” stootte op heel wat weerstand van de buurtbewoners – het zou een toren van bijna 50 m hoog worden – en wordt nu volledig herbekeken met participatie van de buurt.

Op de Centrale Werkplaatsen staan nu 70 sociale koopwoningen, 170 privéwoningen en appartementen en sociale huurwoningen voor ouderen en personen met een handicap. Dit kleurrijk gebouw langs de Werkhuizenstraat herbergt ook enkele afdelingen van de stedelijke academie en winkels.

Het meest bekende project is Hal 5, een tijdelijke invulling met zaken en horeca voor de gelijknamige hal.

Hier zijn enkele interessante links met meer informatie over de Centrale werkplaatsen:

• Site over de Centrale Werkplaatsen van de stad Leuven zelf
• Architecten Bogdan en Van Broek
• Website van Hal 5